สุขวิทยาอนามัยสำหรับอุตสาหกรรมการเลี้ยงกุ้ง พูลศักดิ์ พุ่มวิเศษ MPH ปัจจุบันเกษตรกรผู้เลี้ยงกุ้งไม่ว่าจะเลี้ยงในน้ำจืดหรือน้ำกร่อย มักจะประสบปัญหากับโรค ของกุ้งเช่น มีจุดดำตามลำตัว เหงือกเน่า หางกุ้งเน่า มีผลต่อการเจริญเติบโตของกุ้ง ทำให้ได้ผลผลิต น้อยและด้อยคุณภาพ นอกจากนี้ การผลิตกุ้งเพื่อการส่งออก เช่น กุ้งแช่แข็ง หางกุ้งแช่แข็ง อาจได้รับ การปนเปื้อนจากเชื้อโรค เนื่องจากผู้ประกอบการไม่ระมัดระวัง และขาดการเอาใจใส่เกี่ยวกับสุขวิทยา อนามัยและความสะอาด ทำให้กุ้งด้อยคุณภาพและเป็นสาเหตุของการเกิดโรคระบบทางเดินอาหารกับ ผู้บริโภคทุกขั้นตอนจำเป็นต้องมีความสะอาดปราศจากเชื้อโรค เพื่อทำให้กุ้งมีคุณภาพดี รวมทั้งไม่เป็น อันตรายต่อผู้บริโภค ขอแนะนำผลิตภัณฑ์ฆ่าเชื้อโรค Ampholyt 51 (Tego 51) จากประเทศเยอรมัน ใช้กัน แพร่หลายในประเทศยุโรป โดยเฉพาะประเทศเยอรมันใช้มานานกว่า 50 ปี Tego 51 มีคุณสมบัติ ที่เป็นจุดเด่น คือ 1. มีประสิทธิภาพดีในการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา และเชื้อไวรัส ที่ทำให้เกิดโรคในคน และสัตว์ 2. เป็นสารฆ่าเชื้อโรคบนพื้นผิว (Surface Active Disinfectant) กลุ่ม Amphoteric มีชื่อทางเคมีคือ Alkyl Amino Acetic Acids สามารถละลายในน้ำได้ดีทุกความเข้มข้น 3. ไม่กัดกร่อนโลหะ เครื่องมือ อุปกรณ์ 4. ไม่มีกลิ่นแต่มีคุณสมบัติในการกำจัดกลิ่นได้ โดยเฉพาะกลิ่นที่เกิดจากการย่อยสลาย ของสารอินทรีย์ 5. ไม่ระคายเคืองต่อผิวหนัง 6. ไม่เป็นพิษต่อมนุษย์ สัตว์ และพืชได้ผ่านการทดสอบจากสถาบันวิจัยอาหารและ โภชนาการประเทศเยอรมัน สรุปว่าเมื่อให้หนูทดลองกิน Tego 51 แบบเข้มข้นจะพบว่าอัตราตาย ร้อยละ 50 ของหนูทดลอง (LD50) เมื่อได้รับสารดังกล่าว 3,900-4,800 มิลลิกรัมต่อน้ำหนัก หนู 7. ถูกย่อยสลายด้วยกระบวนการทางชีวภาพภายในเวลา 28-30 วันโดยไม่มีสารตกค้าง จึงไม่เป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิตและไม่เป็นพิษต่อสิ่งแวดล้อม 8. มีประสิทธิภาพในการล้างทำความสะอาดคล้ายกับผงซักฟอก และมีคุณสมบัติลดแรง ตึงผิว ทำให้น้ำยาสามารถแทรกซึมเข้าไปตามพื้นผิวเพื่อฆ่าเชื้อโรคได้ Tego 51 ใช้ในการอุตสาหกรรมเลี้ยงกุ้ง เลี้ยงปลา และเลี้ยงกบ ในประเทศไต้หวันและ อินโดนีเซียพบว่ามีประสิทธิภาพดีสำหรับฆ่าเชื้อโรคในทุกกระบวนการและทุกขั้นตอนของอุตสาหกรรม การเลี้ยงกุ้ง ดังนี้ 1. การเลี้ยงกุ้ง ปัจจุบันผู้ประกอบการเลี้ยงกุ้งในประเทศไต้หวันใช้สาร Tego 51 ฆ่าเชื้อโรค ในบ่อกุ้งเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากมีประสิทธิภาพดีในการฆ่าเชื้อโรคในบ่อเลี้ยงกุ้ง และมีความปลอดภัยมาก กว่าสารประกอบคลอรีนซึ่งใช้ในกิจการเลี้ยงกุ้งมาเป็นเวลานาน ความเข้มข้นของ Tego 51 ที่ใช้ฆ่าเชื้อโรค ในบ่อกุ้งเท่ากับ 1-2 ppm (mg / l) มิลลิกรัมต่อลิตร ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับปริมาณน้ำในบ่อกุ้ง ตามปกติใช้ Tego 51 ความเข้มข้น 1 ppm (1 ส่วนต่อน้ำล้านส่วน) หรือ 1 มิลลิกรัมต่อน้ำ ทุก 20 วัน กรณีที่มีโรคระบาดเกิดขึ้นกับกุ้งให้ใช้ Tego 51 ความเข้มข้น 2 ppm (2 ส่วนต่อน้ำล้านส่วน) หรือ 2 มิลลิกรัมต่อน้ำ 1ลิตร เติมลงในบ่อกุ้งทุก 10 วัน ในการทางปฏิบัติจากข้อมูลของประเทศไต้หวันขนาดบ่อกุ้ง กว้าง 100 เมตรยาว ระดับน้ำลึก แบบเจือจาง แล้วนำไปเทสาดลงในบ่อกุ้งให้ทั่วบ่อ หรือใช้สารละลาย Tego 51 เทราดลงไปที่เครื่องเติม อากาศ (Aerator) เพื่อให้สารละลาย Tego 51 กระจายไปทั่วบ่อกุ้ง จากรายงานของประเทศไต้หวัน พบว่า Tego 51 สามารถฆ่าเชื้อโรคที่ทำให้เหงือกกุ้งมีสีแดง (Red Gill Disease) เหงือกกุ้งเน่า (Gill Rot) และหางกุ้งเน่า (Tail Rot) นอกจากนี้ยังช่วยปรับปรุงคุณภาพน้ำในบ่อกุ้ง ช่วยลดปริมาณสาหร่ายที่เกาะ ตามลำตัวกุ้งป้องกันโรคที่เกิดกับกุ้ง ทำให้กุ้งมีสุขภาพดี กินอาหารได้มากขึ้น และเจริญเติบโตเร็วสำหรับ ประเทศไทยพื้นที่บ่อเลี้ยงกุ้งนิยมคิดเป็นไร่ ส่วนระดับน้ำในบ่อกุ้ง ลึกประมาณ จากข้อมูลของประเทศไต้หวัน พื้นที่กว้าง พื้นที่ ใช้ Tego 51 และต้องทำให้เจือจางในอัตราส่วน 1:1000 จะได้สารละลายแบบเจือจาง ใช้วิธีการเทหรือสาดลงไป ในบ่อกุ้งให้ทั่ว หรือใช้สารละลายเทราดลงไปที่เครื่องเติมอากาศ (Aerator) เพื่อช่วยให้สารละลาย Tego 51 กระจายไปทั่วบ่อกุ้ง 2. การจับ การแช่น้ำแข็ง และการขนส่งไปยังตลาดหรือโรงงาน เมื่อจับกุ้งขึ้นจากบ่อ เพื่อรักษาคุณภาพของกุ้งให้สดอยู่เสมอควรแช่ในน้ำแข็ง และเพื่อป้องกันการปนเปื้อนของเชื้อจุลินทรีย์ ที่เป็นสาเหตุทำให้กุ้งเน่าเสียและด้อยคุณภาพ ขอแนะนำให้ใช้ Tego 51 ความเข้มข้น 0.2% (Tego 51 1 ส่วนต่อน้ำ 499 ส่วน) เติมลงไปในน้ำแข็งบดที่ใช้แช่กุ้งในระหว่างขนส่งกุ้งไปยังตลาด หรือโรงงานเพื่อทำการแปรรูป ❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖ แปลและเรียบเรียงจาก Information Received from Taiwan Agency Tego 51 Applied in Fishing & Shrimp ponds |